Kabul ve Kararlılık Terapisi (ACT)
Acceptance and Commitment Therapy
Kabul ve Kararlılık Terapisi (Acceptance nad commitment Therapy) Nedir?
Bilişsel ve Davranışsal terapi modelinin üzerine çıkmış üçüncü dalga psikoterapi çeşitlerinden biri olan kabul ve kararlılık terapisi yaşamımızda ki negatif durum, duygu, düşünce, ve davranışları fark edip, özümseyip kabul etmeyi içerir.
Hayatın bize sunudukları içerisinde zaman zaman zorlanmak, acı çekmek, baş etmekte zorlanmak çok doğal ve kaçınılmaz bir durumdur. İç güdüsel olarak gelişen bir savunma mekanizması olarak bu zorluklardan kaçmaya çalışırız ya da tüm enerjimizle bu zorlukların üstüne gidip kontrol etmeye çalışırız. Herzaman savunma mekanizmalarımız bizim yararımıza çalışmaz ve işlesel olmayabilir. Kabul ve Kararlılık terapisi yaşamamızda oluşan bu doğal zorlukları olduğu gibi kabul etmeyi teşvik ederken bireylerin daha sağlıklı, işlevsel aktivite ve alışkanlıklar kazanmaya yönlendirir.
ACT kişilerin mental esnekliğini arttırmayı hedefler. ACT'e göre mental esneklik bireylerin içinde bulundukları zorlayıcı durumları isyan etmeden olduğu gibi kabul etmelerine yardımcı olur. Bu kabullenme süreci bireylere problemin temelinde yatan zorlayıcı duygu ve düşüncelerden kaçınma arzusu ile baş etmesini sağlar.
Kabul ve kararlılık terapisinin temelini 6 temel ilke oluşturur. Bu ilkeler bireylerin psikolojik esnekliğini arttırarak kurtulmaya çalıştıkları problemlere daha sağlıklı ve etkin bakmalarını sağlar. Bu ilkeler doğrultusunda birey hoş olmayan, negatif duygu ve düşünceleri işlevsel olan duygu ve düşüncelerden ayrıştırarak (1.Bilişsel Ayrışma), yaşadığımız rahatsız edici olay ve duyguları kabul edip (2.Genişletme ve Kabul), bilinçli farkındalıkla şimdi ve burdayı (3.Şimdiki an ile temas ve bağlantı) yaşar. Ayrıca bu ilkeler bireyin kendi iç benliğini gözlemleyerek (4. Gözlemleyen Benlik) kişisel değerlerini belirleyip (5.Kişisel değerleri belirlemek) bu değerler doğrultusunda eyleme (6. Karar verilen eylem) geçmesini kolaylaştırarak içinde bulunduğu "an" da şimdi ve burada olacak şekilde yargısızca yaşamasını sağlar.
Kabul ve Kararlılık Terapisi depresyon, çeşitli bağımlılık türleri, anksiyete bozuklukları, obsessif bozukluklar, psikoz gibi problemlerin tedavisinin yanında fibromiyalji, stres kaynaklı problemler, kronik fiziksel hastalıkla ilişkili problemler ve diyabet gibi alanların iyileşmesinde etkili bir psikoterapi yaklaşımıdır. Bunun yanında acı, acının kabulü, yas ve yaşam kalitesi üzerinde etkili olabilmektedir.